Neurobioloog Brankele Frank praat je bij: over de relatie tussen omgevingsgeluiden en je stressniveau.

Brankele, is overprikkeling door geluid iets van de laatste tijd?

Overprikkeling door geluid is geen nieuw verschijnsel; het is er waarschijnlijk al net zo lang als er geluid bestaat. Het is moeilijk te zeggen of mensen tegenwoordig sneller overprikkeld raken. Wat wel duidelijk is, is dat er nu meer omgevingsgeluiden zijn. Onze hersenen worden dagelijks overspoeld met ontelbaar veel indrukken. Gelukkig hebben we een ingebouwde filter die ervoor zorgt dat we niet overweldigd raken. Deze filter werkt onbewust. Maar als je erg moe of gestrest bent, functioneert deze filter minder goed en komen omgevingsgeluiden harder binnen.

Wat is overprikkeling eigenlijk? En welk effect heeft geluid op ons stressniveau?

Overprikkeling is geen medische aandoening. We gebruiken het woord vooral om aan te geven dat we mentale vermoeidheid ervaren. Grofweg kan je stellen dat het ontstaat wanneer je zoveel prikkels hebt binnengekregen dat je er moe van wordt. Je hoofd voelt vol door alles wat er op je af is gekomen, wat leidt tot een overweldigd gevoel. Als dat vaak aan de hand is, kunnen mensen verschillende symptomen gaan vertonen. Een van de eerste tekenen is dat mensen moeite krijgen met zich concentreren en vergeetachtiger worden. Ze kunnen zich daardoor geïrriteerd of gefrustreerd gaan voelen. Daarnaast kunnen, als mensen zich langdurig overprikkeld voelen, fysieke klachten ontstaan, zoals spanningshoofdpijn en een snellere hartslag.

Dit zijn dezelfde soort symptomen die je krijgt van extreme vermoeidheid of stress. Omgevingsgeluiden kunnen hierbij een rol spelen, omdat ze ons stressniveau kunnen verhogen door de aanmaak van stresshormonen als adrenaline en cortisol. Dit kan uiteindelijk effect hebben op het functioneren van mensen of hen soms zelfs ziek maken. Daarom is het heel belangrijk om al die prikkels te compenseren met genoeg ontspanning.

 “Toen ik een burn-out had, was boodschappen doen echt een verschrikking. Vooral de piepjes van de kassa overweldigden me. Als je die allemaal bewust hoort, word je gewoon gek. Het is echt niet te doen. Vreemd genoeg waren die piepjes me in de rest van mijn leven nooit zo opgevallen, terwijl ik toen ook wekelijks in de supermarkt stond. Dat laat zien hoe goed je hersenen normaal gesproken zijn in het wegfilteren van dingen die ze niet relevant vinden.’’ - Brankele Frank