Door de ogen van een VGZ-collega: hoe is het om doof te zijn? 

Ik ben Daan Ferf Jentink en ik ben doof. Ik ben blij dat VGZ een podium biedt om diversiteit aan te moedigen en dat er aandacht is om VGZ meer inclusief te maken. Uiteindelijk moeten we dat echt met elkaar doen. En omdat ik me goed kan voorstellen dat niet iedereen snapt hoe het is om doof te zijn, vertel ik u graag meer.

Voor slechthorende is het heel belangrijk  dat mensen duidelijk praten, articuleren, elkaar aankijken en hun mond zichtbaar maken. Lichaamstaal en non-verbale communicatie maakt het voor mij makkelijker om iemand te begrijpen. Uiteindelijk kost het toch veel inspanning om het te volgen. Als je doof bent, zoals ik, is dit (vaak) meteen duidelijk. Er is in principe geen “gesproken” communicatie mogelijk. 

Doven en slechthorenden hebben ook extra skills. We zien veel meer, omdat we heel visueel ingesteld zijn. En omdat we vaker tegen belemmeringen aanlopen, zijn we vaak (ik ook) extra oplossingsgericht. Het nadeel van slechthorend en of doof zijn, is dat er niet direct taalaanbod is en dat je niet alles meekrijgt (ouders leren vaak geen gebarentaal). Achterstand op gebied van taal, qua woordenschat en vreemde talen is dus niet vreemd. Hierdoor schatten scholen de verwachtingen vaak lager in, dan dat wat we daadwerkelijk kunnen.

Erkenning en mogelijkheden van Nederlandse Gebarentaal (NGT)

Ik ben daarom blij dat Nederlandse Gebarentaal (NGT) nu erkend is als officiële taal, en dat hierdoor hopelijk meer bewustzijn en aanbod voor komt. Het is nog niet helemaal duidelijk welke consequenties hieraan vast zitten. Maar dit betekent wellicht wel dat je NGT als vak op school mag volgen. Gebarentaal is de enige taal die 100% communicatie biedt en mogelijkheden geeft tot ontplooiing en ontwikkeling van doven en slechthorenden. Wist je dat een kind eerder kan communiceren via gebarentaal dan via gesproken taal? Wel zo fijn als een kind meer wil eten of naar de dierentuin wilt. Gebarentaal kan ook mooi van pas komen als je gesprekspartner in een andere auto zit, in een andere ruimte staat, als je paintball gaat spelen of als jullie in een stiltecoupé zitten in de trein 😊.

Corona heeft op mijn werk weinig tot geen impact voor mij. Van nature worden en zijn doven en slechthorenden al vrij snel geïsoleerd binnen een horende gemeenschap. Bij groepsgesprekken en of luidruchtige ruimtes krijgen we vaak niet voldoende informatie mee. Verhalen worden samenvattend gegeven, zonder uitgebreide context. Grappen zijn niet leuk meer omdat de humor van dat moment weg is bij het herhalen van die grappen. En regelmatig wordt het afgedaan met laat maar.

Daar staat tegenover dat doven hun verhalen heel mooi in 3D kunnen vertellen en het regelmatig het verhaal wel aandikken, om het mooier te maken. Waardoor je bijna kijkt naar een film, alleen die extra visualisaties met kleuren etc. moet je er nog wel zelf een beetje bij verzinnen. Het maakt het daarom een hele mooie taal om te leren en om te zien.

Tegelijkertijd heeft corona voor mij wel zijn voordelen. Communicatie gaat meer per mail en via teams. En omdat ik introvert ben, is dit ook een voordeel. In Teams kun je niet door elkaar praten bij een teamoverleg. Het geluid komt meestal beter over (dan op een kantoorruimte). Engels gesproken kan al ondertiteld worden in de videocalls, Nederlands nog niet maar hopelijk komt dit gauw.

Tip: als collega’s een headset met microfoon of een losse microfoon gebruiken, versta ik ze het best. Een microfoon van de laptop galmt vaak, omdat het geluid vaak meerdere keren binnenkomt door weerkaatsing.

Nederlandse gebarentaal (NGT) 

Afhankelijk van de situatie pas ik mij aan, en waar nodig maak ik gebruik van de Tolk NGT. NGT kent een totaal andere grammatica. Het maakt bijvoorbeeld geen gebruik van lidwoorden. En nee, het is niet universeel. In Nederland alleen zijn al 5 regionale gebaren. Er is echter wel gestandaardiseerde Nederlandse gebarentaal (en deze is nog steeds volop in ontwikkeling). Een kanttekening: als je NGT beheerst, is het wel makkelijker om met buitenlanders te communiceren.

Meer weten over hoe het is om doof of slechthorend te zijn? Ik heb een aantal kijktips voor je op een rij gezet:

• “The Silent Child” is een aanrader, Oscar winnaar Short film (20 minuten).
•  “CODA” nog niet gezien maar schijnt goed te zijn. Is afgeleid van de film “La Famille Bélier”.
•  “Doof Kind” hoofdrolspeler “Tobias de Ronde”, winnaar VPRO IDFA Audience Award 2017.
• “Hokjesman: De Doven“, geeft mooi en goed inzicht in de dovengemeenschap (45 minuten).